Afsluiting Flextrendmaand: Leo Witvliet over ontwikkelingen in 2018

In de laatste week van de Flextrendmaand bij Hoofdzaken op ZP Radio verblijdt emeritus professor van de Nyenrode Universiteit, Leo Witvliet, ons met zijn aanwezigheid. Net als de afgelopen weken vragen Paul van Leeuwen en Sebas Krijgsman hun gast naar zijn visie op 2018, maar Witvliet stelt zichzelf eerst voor. Naast zijn verbinding met de Nyenrode Universiteit heeft Witvliet ook het Kennis Instituut Zelfstandig Ondernemerschap (KIZO) opgericht. Dit instituut doet onafhankelijk onderzoek naar vraagstukken binnen organisaties over ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Het doel van het instituut is de werkelijke cijfers en ontwikkeling inzichtelijk maken in plaats van de politiek – of vanuit machtposities – wenselijke cijfers presenteren.

Economische groei
Witvliet is optimistisch over de Nederlandse economie in 2018. Er is een bijzondere nieuwe ontwikkeling te zien: economische groei kan plaatsvinden zonder dat de factor arbeid een rol speelt. Een groot deel van de economie is een financiële economie met leningen en hypotheken geworden. Automatisering, robotisering en Artificial Intelligence neemt de factor arbeid over. Hierdoor ontstaat een nieuwe situatie. Witvliet schetst een voorbeeld: in de gemeente Eindhoven groeit de economie, maar het aantal werklozen neemt niet af. In het klassieke denken waren er mensen die arbeid verzetten nodig om de economie te laten groeien. Maar als dit in de toekomst steeds minder nodig is, hoe zorgen we er dan voor dat men wel geld verdient en zichzelf kan onderhouden? Loon en werk zijn dan niet meer gekoppeld. Op dat moment verschuift de focus van ‘hoe verdelen we werk?’ naar ‘hoe verdelen we geld?’.

Moderne maatschappij
“We moeten kijken hoe die nieuwe situatie zich ontwikkelt. We leven niet meer in een wereld waar één situatie de doorslag geeft. We leven in een diversiteit aan opvattingen”, aldus Witvliet. In de klassieke economie is weinig ruimte voor bepaalde onderdelen van de moderne maatschappij. Hoe tegen werk aangekeken wordt, is hier een voorbeeld van. De komende jaren moet bedacht worden hoe we dit opnieuw in kunnen gaan vullen. Witvliet noemt het basisinkomen en vergoedingen of fiscale voordelen voor vrijwilligerswerk als mogelijkheden. Hoewel hij ook onderkent dat hier verschillende opvattingen over zijn, vindt hij dit geen reden om niet te onderzoeken welke opties mogelijk zijn.

Met oog op de toekomst draait het instituut van Witvliet de huidige situatie om. Zij bekijken eerst op welke manier inkomenszekerheid voor alle mensen kan ontstaan en daarna richten zij zich op hoe men in de toekomst zal gaan werken. Witvliet is ervan overtuigd dat deze volgorde essentieel is.

Hoewel zijn visie zich vooral toespitst op beleid en wetgeving stelt Witvliet dat ook Opdrachtgevers en Zelfstandig Professionals een rol hebben in de omschakeling. Omdat er op de arbeidsmarkt een hoop verandert en werkmogelijkheden komen te vervallen, hebben zij de verantwoordelijkheid zich continu te blijven ontwikkelen. Je moet bezig zijn om te groeien, beter te worden of te vernieuwen. Opdrachtgevers moeten opleidingen of opleidingsmogelijkheden aanbieden en Zelfstandig Professionals moeten er toe bereid zijn opleidingen te volgen. “Blijf groeien”, aldus Leo Witvliet.

Wil je de radio-uitzending met Leo Witvliet terugluisteren? Ga naar de website van ZP Radio.