Wet DBA – FAQ voor Zelfstandig Professionals
Met ingang van 1 mei 2016 wordt de VAR vervangen door de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA), waarbij gewerkt gaat worden met door de Belastingdienst goedgekeurde overeenkomsten tussen Opdrachtgever en Opdrachtnemer (Zelfstandig Professional). Van 1 mei 2016 tot en met 1 mei 2017 geldt een implementatietermijn. Opdrachtgevers, ZP’ers en intermediairs hebben deze periode de tijd hun werkwijze aan te passen. In onderstaande FAQ geven we antwoord op de meest gestelde vragen van Zelstandig Professionals. Naast deze FAQ vind je antwoorden op jouw vragen wellicht ook in het Whitepaper: De Wet DBA toegelicht.
1. Is het werken met een modelovereenkomst met mijn Opdrachtgever verplicht?
Nee. Maar het is wel raadzaam om met een modelovereenkomst te werken om zo vast te leggen dat er geen dienstbetrekking is en risico’s zodoende (verder) te beperken. Dat maakt een eventuele discussie met de Belastingdienst waarschijnlijk makkelijker.
2. Is er door het oprichten van een bv (i.p.v. eenmanszaak) minder kans dat ik aangemerkt wordt als medewerker van mijn Opdrachtgever?
Nee, de Belastingdienst kijkt door de bv heen. Voor het beoordelen van een gezagsverhouding wordt slechts de feitelijke werkverhouding tussen de Opdrachtgever en de ZP’er bekeken.
3. Speelt het aantal Opdrachtgevers dat ik in een jaar heb nog een rol bij de Wet DBA?
Nee, niet bij de Wet DBA in de rechtstreeks situatie Opdrachtgever en ZP’er. Het zijn van ondernemer (waar het aantal opdrachtgevers één van de criteria voor is) speelt wel een rol bij de toetsing van een fictieve dienstbetrekking als via een intermediair wordt gewerkt. Om te kunnen concluderen dat sprake is van een ondernemer die recht heeft op ondernemersfaciliteiten is het aantal Opdrachtgevers één van de criteria. Weliswaar een belangrijk criterium, maar niet doorslaggevend. Alle omstandigheden zijn van belang, zoals debiteurenrisico lopen, investeringen doen, reclame maken etc.
4. Is het een probleem als ik bijvoorbeeld twee jaar achtereen voor dezelfde Opdrachtgever werkzaamheden verricht?
Dat hoeft niet. Als tijdens die periode maar zonder gezag/dienstbetrekking wordt gewerkt en een dergelijke periode als gebruikelijk kan worden aangemerkt. Langer werken voor dezelfde Opdrachtgever (bijvoorbeeld door projecten achter elkaar te verrichten) kan wel vragen oproepen bij de Belastingdienst. Dan moet (zoals altijd) kunnen worden onderbouwd dat geen dienstbetrekking heeft bestaan tijdens elk project.
Met het oog op de aangifte inkomstenbelasting (toets op ondernemerschap), is het overigens niet verstandig om lange tijd achter elkaar slechts één opdrachtgever te hebben. Financiële afhankelijkheid van één Opdrachtgever en/of intermediair is negatief voor de conclusie of sprake is van een ondernemer die recht heeft op ondernemersfaciliteiten.
5. Is het een probleem als ik gedurende één jaar voor slechts één Opdrachtgever werkzaamheden verricht?
Dat hoeft niet, zie ook het antwoord op vraag 3 en 4. Om een dienstbetrekking te voorkomen, is het essentieel dat niet onder gezag wordt gewerkt. Een projectduur van één fulltime jaar is daarbij goed mogelijk.
Om te voorkomen dat sprake is van een fictieve dienstbetrekking als via een intermediair wordt gewerkt, is het wel goed om aan te tonen dat geen financiële afhankelijkheid bestaat door meerdere opdrachtgevers te hebben.
6. Ik heb begrepen dat van een dienstbetrekking geen sprake is als ik mezelf als Zelfstandig Professional zonder meer op elk moment kan laten vervangen door een andere ZP’er. Dat is mijn branche niet gangbaar. Mijn Opdrachtgever staat dat dan ook niet toe. Wat nu?
Kortweg is een dienstbetrekking aanwezig bij de elementen beloning (loon), gezag en persoonlijke arbeid. Als vrije vervangbaarheid in de praktijk niet mogelijk is (het element ‘persoonlijke arbeid’ is aanwezig), dan komt het aan op de afwezigheid van gezag om toch niet in dienstbetrekking werkzaam te zijn.
HeadFirst herkent dat vrije vervangbaarheid in de praktijk vaak onmogelijk is. Onze Opdrachtgevers huren ZP’ers in veel gevallen ‘op naam’ in, omdat specifiek behoefte is aan zijn/haar expertise, waarbij het niet gewenst is en in veel gevallen praktisch onmogelijk is dat zonder overleg een andere ZP’er zijn/haar opdracht overneemt. Wij hebben er dan ook voor gekozen in onze overeenkomst, die door de Belastingdienst goedgekeurd is, de component gezag te vermijden.
7. Voorbeeld: ik ben Business Analist en doe exact hetzelfde werk als de Business Analist in vaste dienst bij dezelfde organisatie die mij inhuurt. Loop ik het risico dat ik aangemerkt wordt als medewerker van mijn Opdrachtgever? Zo ja, hoe voorkom ik dat?
Ja, dat risico loop je. Hoe dat voorkomen kan worden, is niet precies aan te geven zonder de situatie te kennen. De crux is echter na te gaan of er mogelijkheden bestaan om in de werksituatie niet onder gezag (leiding en toezicht) van de Opdrachtgever te staan. De Opdrachtgever mag overigens wel aanwijzingen geven als die slechts toezien op het afgesproken resultaat.
8. Voorbeeld: ik maak gebruik van de infrastructuur van mijn Opdrachtgever, volgens de methodieken van mijn Opdrachtgever, binnen de tijden die mijn Opdrachtgever hiervoor stelt. Moet ik me zorgen maken?
Mogelijk. Het met elkaar afspreken van arbeidstijden is niet nadelig om zo de werkzaamheden efficiënt(er) te laten verlopen. Voor het overige is van belang dat de infrastructuur en methodieken het nog steeds mogelijk maken dat je voldoende naar eigen inzicht en zonder nadrukkelijk leiding en toezicht (gezag) voor de Opdrachtgever werkzaam bent.
9. Voorbeeld: ik word door mijn Opdrachtgever tijdelijk ingehuurd als interim manager. Daardoor maak ik tijdelijk onderdeel uit van de bedrijfsvoering. Loop ik het risico dat ik aangemerkt wordt als medewerker van mijn Opdrachtgever? Zo ja, hoe voorkom ik dat?
Dat risico kan bestaan bij interim opdrachten. Zeker als je in feite de werkzaamheden uitvoert op de manier zoals de tijdelijk afwezige werknemer van de Opdrachtgever dat ook gedaan zou hebben. Het feit dat het werk dat je doet ook in loondienst wordt uitgevoerd door werknemers, zorgt er overigens niet per definitie voor dat een arbeidsrelatie als dienstbetrekking aangemerkt wordt. Staatssecretaris Wiebes antwoordde hierover op Kamervragen in mei 2016: “De beoordeling of er geen dienstbetrekking aanwezig is, staat los van het gegeven of het gaat om tijdelijke, structurele of variabele werkzaamheden. Indien een invaller (bv. interim manager) hetzelfde werk doet op dezelfde wijze en onder dezelfde voorwaarden en omstandigheden als degene in loondienst die wordt vervangen, dan is er sprake van een dienstbetrekking. Als de invaller hetzelfde werk doet, maar de voorwaarden en omstandigheden verschillen ten opzichte van degene die in dienstbetrekking werkt(e), dan kan de invaller wel degelijk buiten dienstbetrekking werken.” In de ideale situatie werkt een interimmer als ‘black box’ die niet onder leiding en toezicht staat van de Opdrachtgever. Per situatie moet worden beoordeeld in hoeverre dat mogelijk is.
10. Mijn (potentiële) Opdrachtgever wil me niet inhuren (of in dienst nemen i.p.v. inhuren) vanwege de Wet DBA. Wat moet ik doen?
Organisaties hebben in steeds grotere mate de wens gebruik te maken van de kennis en kunde die bij Zelfstandig Professionals aanwezig is, maar willen daarbij wel alle inhuurrisico’s buiten de deur houden. Al jaren zien we een trend dat steeds meer organisaties ervoor kiezen samen te werken met een intermediair voor de afhechting van deze risico’s. Met de komst van de Wet DBA is dat in een stroomversnelling gekomen.
Je kunt dit whitepaper voorleggen bij jouw (potentiële) Opdrachtgever, dat schept duidelijkheid. Je kunt de Opdrachtgever ook contact met ons op laten nemen via 023 – 568 5630 of info@headfirst.nl. We hebben specialisten in huis die alles weten van dit onderwerp en hen dan ook graag voorzien van advies.
Specifiek vragen in relatie tot intermediair:
11. Ik heb begrepen dat een relatie- en/of concurrentiebeding in de overeenkomst met mijn intermediair mij beperkt in mijn ondernemersvrijheid en tevens wijst op een dienstbetrekking. Klopt dat?
De Belastingdienst kan dan inderdaad jouw zelfstandigheid eerder te discussie stellen en tevens is dit nadelig voor de beoordeling of een dienstbetrekking aanwezig is. Daarom is in de modelovereenkomst voor intermediairs voorgeschreven dat een concurrentie- en/of relatiebeding de ZP’er niet onredelijk mag beperken in het verwerven of uitvoeren van opdrachten voor andere Opdrachtgevers. HeadFirst kent overigens sinds jaar en dag geen relatie- en/of concurrentiebeding, dus deze vind je ook niet in onze door de Belastingdienst goedgekeurde tussenkomstovereenkomst. Je bent te allen tijde vrij om te gaan en te staan waar je wilt. Zo hoort dat voor Zelfstandig Professionals.
12. Ik wil een dienstbetrekking met mijn Opdrachtgever voorkomen. Heeft het zin om tussentijds te wisselen van intermediair als het project bij de eindopdrachtgever hetzelfde blijft?
Nee. Om te bepalen of sprake is van een dienstbetrekking kijkt de Belastingdienst naar de werksituatie tijdens de volledige duur van het project. Of tussentijds van intermediair is gewisseld heeft geen invloed op het resultaat van die beoordeling.
Met het oog op de vraag of je ondernemer bent en dus recht hebt op ondernemersfaciliteiten (aangifte inkomstenbelasting) zou het mogelijk zin kunnen hebben. Het aantal Opdrachtgevers (de intermediair is in het tussenkomstmodel jouw Opdrachtgever ) is daarbij namelijk één van de criteria. Er spelen echter veel meer criteria een rol, zoals debiteurenrisico lopen, investeringen doen, reclame maken etc. Daarnaast is het nog de vraag of de Belastingdienst bij toetsing in de praktijk niet door deze gekunstelde constructie heen prikt, aangezien de eindopdrachtgever hetzelfde blijft.
Een vraag nog niet beantwoord?
Heb je een vraag die je nog niet beantwoord hebt gekregen? Download onderstaand whitepaper. Daarnaast zijn we altijd bereid tot het plannen van een (telefonische) afspraak om je te voorzien van informatie op maat. Neem contact met ons op via 023-5685630 of info@headfirst.nl.